İSİMLERİ ÇOĞUL HALE ÇEVİRME
Türkçe’de isimleri çoğul yapmak için sonlarına “-ler, -lar” eklenir.
masa masalar
ev evler
Yunancada da isimleri çoğul yapmak için buna benzer bir yol izlenir. Ancak dilde yer alan tüm isimler, erkek, dişi ve tarafsız / nötr diye üç kısımda incelendiği için biz bu dersimizde ilk önce tarafsız isimleri inceleyeceğiz.
- TARAFSIZ İSİMLERDE ÇOĞUL YAPMA -
1) Önce -ο bitimli bir tarafsız (nötr) ismi incelemekle başlayalım. Örneğin το βιβλίο - kitap sözcüğü ile. “Kitap” sözcüğünün önünde bulunan tanıtma sözcüğü, o ismin, tarafsız, tekil ve yalın halde olduğunu göstermektedir. βιβλίο sözcüğü de diğer isimler gibi iki kısımdan oluşmaktadır. Sözcüğün kök kısmı βιβλί- hiç değişmezken, çekim eki dediğimiz -ο kısmı çoğul yapılırken veya çekime girdiği zaman değişir. Şimdi το βιβλίο sözcüğünün çoğulunun nasıl yapıldığını görelim; Öncelikle bütün tarafsız isimlerin tekil yalın hal tanıtma sözcüğü το, çoğul yapılırken τα şekline dönüşür, ismin kök kısmı βιβλί- sabit kalır, -ο bitimi -α şekline dönüşür. το βιβλίο - kitap / τα βιβλία - kitaplar.
το - artikel dönüşüyor ve τα oluyor
βιβλί- - kök sabit kalıyor βιβλί-
-ο - çekim eki dönüşüyor ve -α oluyor
το βιβλίο - kitap → τα βιβλία - kitaplar
ένα βιβλίο [ena vivlio] βιβλία [vivlia]
bir kitap kitaplar
το βιβλίο [to vivlio] το → τα / -ο → -α τα βιβλία [ta vivlia]
kitap kitaplar
ένα αυτοκίνητο [ena aftokinito] αυτοκίνητα [aftokinita]
bir otomobil otomobiller
το αυτοκίνητο [to aftokinito] το → τα / -ο → -α τα αυτοκίνητα [ta aftokinita]
otomobil otomobiller
Αυτό είναι ένα βιβλίο Αυτά είναι βιβλία
[afto ine ena vivlio] [afta ine vivlia]
Bu bir kitaptır. Bunlar kitaptır(lar)
Εκείνο είναι ένα αυτοκίνητο Εκείνα είναι αυτοκίνητα
[ekino ine ena aftokinito] [ekina ine aftokinita]
Şu bir otomobildir. Şunlar / onlar otomobildir(ler)
2) İkinci olarak -ι bitimli bir tarafsız (nötr) ismi inceleyelim. Örneğin “το μολύβι - kalem” sözcüğü ile. “Kalem” sözcüğünün önünde bulunan tanıtma sözcüğü, o ismin, tarafsız, tekil ve yalın halde olduğunu göstermektedir. μολύβι sözcüğü de diğer isimler gibi iki kısımdan oluşmaktadır. Sözcüğün kök kısmı μολύβ- hiç değişmezken, çekim eki dediğimiz -ι kısmı çoğul yapılırken veya çekime girdiği zaman değişir. Şimdi το μολύβι sözcüğünün çoğulunun nasıl yapıldığını görelim; Öncelikle bütün tarafsız isimlerin tekil yalın hal tanıtma sözcüğü το, çoğul yapılırken τα şekline dönüşür, ismin kök kısmı μολύβ- sabit kalır, -ι bitimi -ια şekline dönüşür. το μολύβι - kalem / τα μολύβια - kalemler.
το - artikel dönüşüyor ve τα oluyor
μολύβ- - kök sabit kalıyor μολύβ-
-ι - çekim eki dönüşüyor ve -ια oluyor
το μολύβι - kalem → τα μολύβια - kalemler
ένα μολύβι [ena molivi] μολύβια [molivya]
bir kalem kalemler
το μολύβι [to molivi] το → τα / -ι → -ια τα μολύβια [ta molivya]
kalem kalemler
ένα τραπέζι [ena trapezi] τραπέζια [trapezya]
bir masa masalar
το τραπέζι [to trapezi] το → τα / -ι → -ια τα τραπέζια [ta trapezya]
masa masalar
3) Son olarak ta -μα bitimli bir tarafsız (nötr) ismi inceleyelim. Örneğin “το μάθημα - ders” sözcüğü ile. “μάθημα” sözcüğünün sonundaki “a” sesi, onu dişi isimlerle karıştırmaya neden olabilir. Bunun için sözcüğün “-α” mı yoksa “-μα” ile mi bittiğine dikkat ediniz. μάθημα sözcüğü de diğer isimler gibi iki kısımdan oluşmaktadır. Sözcüğün kök kısmı μάθη- hiç değişmezken, çekim eki dediğimiz -μα kısmı çoğul yapılırken veya çekime girdiği zaman değişir. Şimdi το μάθημα sözcüğünün çoğulunun nasıl yapıldığını görelim; Öncelikle bütün tarafsız isimlerin tekil yalın hal tanıtma sözcüğü το, çoğul yapılırken τα şekline dönüşür, ismin kök kısmı μάθη- sabit kalır, -μα bitimi -ματα şekline dönüşür. το μάθημα - ders / τα μαθήματα - dersler.
Açıklama: μάθημα sözcüğü tekil iken 3 heceli idi (μά-θη-μα). Sözcük çoğul yapıldığı zaman 4 heceli oldu (μα-θή-μα-τα). Bu hece artışından dolayı daha önce μά- hecesinde bulunan vurgu, hece artması ile birlikte kural gereği -θή hecesine geçer. Yani, vurgu bir hece sağa kayarak 3. heceye geçer. (Kural: Yunanca sözcüklerde 4. ve daha yukarı hecelerde vurgu bulunmaz)
το - artikel dönüşüyor ve τα oluyor
μάθη- - kök sabit kalıyor μάθη-
-μα - çekim eki dönüşüyor ve -ματα oluyor
το μάθημα - ders → τα μαθήματα - dersler
ένα μάθημα [ena mathima] μαθήματα [mathimata]
bir ders dersler
το μάθημα [to mathima] το → τα / -μα → -ματα τα μαθήματα [ta mathimata]
ders dersler
ένα γράμμα [ena grama] γράμματα [gramata]
bir mektup mektuplar
το γράμμα [to grama] το → τα / -μα → -ματα τα γράμματα [ta gramata]
mektup mektuplar
|